આચાર્ય પરંપરાની સ્થાપનાનો મુખ્ય ઉદ્દેશ હતો સંપ્રદાયનું સુવ્યવસ્થિત રીતે નિયંત્રણ પ્રવયિન અને વયવસ્થાપન. કોઈ એક એવી વ્યક્તિ ગાદી પર હોવી જોઈએ જે ધર્મજ્ઞ હોય, મર્મજ્ઞ હોય, લોકવયવહારમાં કુશળ હોય, આચાર-વિચાર પર નિયંત્રણ રાખે અને જે ગુરુના પદને યોગ્ય ન્યાય આપી શકે. આ ઉદ્દેશને સિદ્ધ કરવા ભગવાન શ્રી સ્વામિનારાયણે સંપ્રદાયના મુખ્ય તીર્થ ગુજરાતના વડતાલમાં 1826માં વિક્રમ સંવત 1882ની પ્રબોધિની એકાદશીના પરમપવિત્ર  દિવસે આચાર્ય પરંપરાની સ્થાપના કરી જેમાં શ્રીહરિ એ પોતાના બંને ભાઈઓ શ્રીરામપ્રતાપભાઈ અને ઇચ્છારામભાઈના પુરો ક્રમશઃ શ્રી અયોધ્યાપ્રસાદજી અને શ્રી રઘુવીરજીને દત્તક પુત્ર કરી અને અમદાવાદ તથા વડતાલમાં એમ બે સંપ્રદાયની મુખ્ય ગાદી કરી.

આચાર્ય તરીકેની ફરજોમાં મંદિરોમાં મૂર્તિપ્રતિષ્ઠા, મુમુક્ષુઓને ભાગવતી દીક્ષા, ગૃહસ્થોને સાચું માર્ગદર્શન આપવું, સંપ્રદાયના વિકાસ માટે સફળતાપૂર્વક વહીવટ તથા વયવસ્થાપન કરવું અને સત્સંગપ્રવતયન કરવું. શ્રીહરિ એ આ માટે દેશ વિભાગનો  લેખ નામનો કાનૂની દસ્તાવેજ સદગુરુ  શુકાનંદ સ્વામી પાસેથી વડીલ સંતો અને હરિભક્તોની સાક્ષીમાં લખાવડાવયો.

સાથે જ ભગવાન સ્વામિનારાયણે  આચાર્યો માટે ધર્મ ના નિયમો અને સાંપ્રદાત્તયક મર્યાદાઓ વિશે પણ આજ્ઞા કરી છે. જેનું ચૂસ્તપણે નિયમ પાલન   થાય તેવી આજ્ઞા સાથે જ આચાર્ય પદારૂઢ થાય છે. અહીં વડતાલ શ્રી લક્ષ્મીનારાયણદેવ ગાદી (દક્ષિણ દેશ)ની આચાર્ય પરંપરા વણયવેલ છે.